TERETI MILICE KOJČIĆ

U širokoj lepezi savremenog likovnog izraza Milica Kojčić nam se otkriva kao pripadnik tradicionalnog shvatanja slikarstva. I po svojoj formalnoj, a pogotovu metafizičkoj strukturi, njeno slikarstvo izdvaja se, međutim, nekim osobenim karakteristikama. Kad je u pitanju forma, to je krajnja svedenost na uprošćen crtež, na oblike koji asociraju na poznate predstave iz prirode. Pojedinačno ili u grupi, čudne figure smeštene su u neupadljivo obojene, neutralne pozadine, koje zatvaraju tajanstvene prostore.

S druge strane, ovako asketski način izražavanja krije u sebi prikrivene poruke. Ako se upustimo u dešifrovanje, složićemo se da Kojčićkini ideogrami – predstave ljudi i životinja – svedoče o određenoj podvižnosti slikarke. Povučena od dnevnih utisaka susretanja sa bilo ljudskim karakterima, bilo lepotama velike prirode, ona u askezi svog ateljea razmišlja o duhovnim relacijama između čoveka i savremenog života. Pri tom se kao značajan detalj pojavljuju vidljivi i nevidljivi tereti, manje kao fizičko, a vise kao duhovno i moralno opterećenje – društvene nepravde , alijenacija, agresija savremenog potrošačkog mentaliteta.

U suštini, slikarka nam otkriva zalaganje za onaj nevidljivi svet potisnutih duhovnih vrednosti, u kom istorijski arhetipovi kolektivno nesvesnog uznemiravaju, ali i oplemenjuju našu svest o tajanstvenim vrednostima ovozemaljskog bitisanja, prevedenim u lepo ili istinito. U dilemi opredeljivanja za lepo ili istinito, ona je očigledno odabrala teskobnu istinu. Što se tiče jezika kojim se služi, moglo bi se reći da je on na neki način blizak onom koji poznajemo još od neolita. Naime, ako predstave žena sa istaknutim atributima materinstva asociraju na Vilendorfsku Veneru, ukupan program podseća na Altamiru: kao što je pećinski čovek svojim crtežima ostavio svedočanstvo o svom postojanju i verovanjima, tako i Milica Kojčić svojom asocijativnom simbolikom, reklo bi se, ostavlja kodirane poruke nekim budućim civilizacijama o našem vremenu.

Na širem, evropskom planu slikarstvo Milice Kojčić može se podvesti pod varijantu savremenog nadrealizma, pri čemu je pravi prostor njenog interesovanja i kreativnog pražnjenja slobodno putovanje mašte neispitanim prostorima podsvesti, dakle – ezoterija. U tom smislu, za razliku od mediteranske vedrine i osećanja za estetske vrednosti domaćeg podneblja, njena poetika je nesumnjivo blago osenčena teskobnim zapadnjačkim mentalitetom, koji zrači defetizmom i skepticizmom.

Na užem, domaćem planu, slikarkina vizija unosi u srpsko slikarstvo jedan novi, dubok zvuk tamne boje, koji nam osvetljava prikriveno postojanje atavističkih strahova u srpskom narodu.

U svakom slučaju, svojom osobenom poetikom Milica Kojčić predstavlja nam se, u ovo naše teskobno vreme, kao spontani borac za afirmaciju neuništivog sveta duhovne lepote.